Prinsjesdag is een terugkerend ritueel; elke derde dinsdag van september hebben we de Gouden koets, de parade van hoedjes én de – zoals NRC hem ooit noemde – ‘gortdroge’ Troonrede. Elk jaar kijken we met plaatsvervangende schaamte naar de rede om te concluderen dat het het net niet is. Maar geef nou eens niet (helemaal) de schuld aan de houterigheid van Koning Willem-Alexander. Het middel past namelijk niet bij het protocol. Doorbreek de traditie en schaf de troonrede in de huidige vorm af.
De troonrede is een speech, en waarvoor is een speech bedoeld? Niet om te informeren, zoals heel veel mensen vaak ten onrechte denken. Dat kan namelijk ook per mail, nieuwsbrief of in het geval van de Troonrede, via lekken naar de pers. Alle informatie die we moeten weten, is de afgelopen dagen al keurig met ons gedeeld. En verder staat er weinig nieuws in.
Een speech of rede is bij uitstek – zo wisten de Romeinen al – bedoeld om te overtuigen. Om mensen te inspireren. En om persoonlijk contact te leggen met je toehoorders, met je publiek, in dit geval de landgenoten. En precies dat is wat de traditionele rede in september niet doet. Waardoor we elk jaar weer braaf kijken naar een keurig opgevoerd ‘toneelstukje’ en analyseren waarom we de rede niks vinden en hij ons niet raakt. En we dus ook niet enthousiast raken van de politiek. Dat is niet alleen de ‘schuld’ van de goedwillende Koning, het is deels het protocol en keurslijf van een traditie die sinds september 1848 bestaat.
Als we naar de Troonrede kijken dan zijn er eigenlijk drie elementen die elke keer, en in ieder geval dit jaar, mis gaan. Let op, want het zijn tegelijk drie tips om zelf meer succes te hebben met jouw presentatie.
Bij elke speech geldt dat je op zoek moet gaan naar je betrokkenheid bij het onderwerp. Ook al verkondig je de strategie van een bedrijf of van een ander, zolang je er achter staat, moet je op zoek gaan naar datgene wat jij met het onderwerp hebt. Zo had de Koning zijn eigen ervaringen op Sint Maarten kunnen aanhalen. Of ga op zoek naar echte voorbeelden van (echte) mensen om je verhaal kracht bij te zetten. In dit geval was de Troonrede helemaal geen verhaal, maar een opsomming van open deuren, feiten, en zaken die we al weten.
Ik weet dat de Koning en de premier werken met goede speechschrijvers. Ik vraag me dan ook af wat is er mis gegaan. Is het daadwerkelijk het protocol dat in de weg zit? In dat geval, laten we de Koning dan niet elk jaar ‘spartelen’ en de traditie aanpassen aan de wensen van deze tijd, zoals ook met Koningsdag gebeurt. Lek de plannen keurig van tevoren en zorg op Prinsjesdag zelf voor een inspirerende, persoonlijke en bevlogen boodschap van het kabinet, uitgesproken door een – niet voorlezende – Koning.
Terug naar het overzicht
Speaking Matters
Rixt Albertsma
info@speakingmatters.nl